در طی سالیان اخیر، مصرف ضدآفتاب بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. پیشتر سؤالات عمومی درباره نحوه مصرف این ماده در مطلبی تحت عنوان همه آنچه درباره ضد آفتاب باید بدانید در سایت آمده بود.
یکی از نگرانی‌های اصلی، امنیت و ضررهای احتمالی در استفاده از ضدآفتاب است. به‌عنوان یک پزشک متخصص پوست در این باره همواره از من سؤال می‌شود. بر این اساس، سؤالات مهم و پاسخ‌های آنها را در این مطلب گردآوری کرده‌ام و امیدوارم مورد استفاده‌ی خوانندگان سایت قرار بگیرد.
در مورد ضدآفتاب‌ها، چه مسائلی توسط سازمان‌های ملی و بین المللی سلامت غذا و دارو مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
پاسخ این دو سؤال اساسی باید توسط تولیدکنندگان ضدآفتاب به سازمان غذا و دارو گزارش شود:
- مواد تشکیل‌دهنده ضدآفتاب تا چه حد جذب پوست می‌شوند؟
- جذب این مواد چه آثاری بر روی پوست و سلامت فرد دارد؟
چرا ضدآفتاب باید مورد تأیید سازمان غذا و دارو قرار بگیرد؟
در اکثر کشورها و از جمله ایران، ضد آفتاب یک ماده دارویی بدون نیاز به نسخه پزشک است. از آنجا که این ماده برای مقابله با آفتاب‌سوختگی، سرطان پوست و علائم پیری پوست استفاده می‌شود، به‌عنوان یک دارو شناخته می‌شود و بایستی مورد بررسی سازمان غذا و دارو قرار بگیرد تا مواد مورد استفاده در آن و مضرات احتمالی آن برای کاربران مشخص شود.
انواع ضدآفتاب چه تفاوتی با هم دارند؟
دو نوع ضدآفتاب وجود دارد که هر یک به نوعی از پوست محافظت می‌کنند:
- ضدآفتاب‌های شیمیایی مانند اسفنج عمل می‌کنند و اشعه مضر آفتاب را به خود جذب می‌کنند. این دسته، حاوی یکی از مواد اکسی‌بنزون، آووبنزن، اکتیسالات، اكتوكریلن، هوموسالات، و یا اکتینوکسات هستند.
این دسته، راحت‌تر به پوست مالانده می‌شوند و رد سفید کمتری به جا می‌گذارند.
- ضدآفتاب‌های فیزیکی (و یا ضدآفتاب‌های معدنی) مانند یک سپر عمل می‌کنند و با قرار گرفتن روی پوست، نور خورشید را بازمی تابانند. در ساخت این دسته از ضدآفتاب‌ها تیتانیوم‌دی‌اکسید، زینک اکسید، و یا ترکیبی از هر دو استفاده شده است.
اگر پوست حساسی دارید بهتر است از این نوع ضدآفتاب استفاده کنید.
بهترین روش برای محافظت از پوست در برابر نور خورشید چیست؟
برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از تابش خورشید این توصیه‌ها را همیشه به یاد داشته باشید:
- در سایه بمانید. بیشترین شدت نور خورشید در فاصله ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر است. سعی کنید حتی‌الامکان در این بازه در سایه باشید. یک قانون کلی این است که هر موقع سایه شما از خودتان کوتاه‌تر باشد، باید سعی کنید در سایه پناه بگیرید.
- لباس کافی برای پوشاندن پوست بپوشید. پیراهن‌های آستین‌بلند، شلوار، کلاه‌های عریض و عینک آفتابی پوشش بهتری هستند.
- به تمام نقاطی که با لباس پوشانده نمی‌شود ضدآفتاب بزنید. ضدآفتاب طیف-گسترده، ضد آب و با SPF 30 و یا بالاتر گزینه خوبی است.
آیا ضدآفتاب مضر است؟
خیر، استفاده از ضدآفتاب مضر نیست. نتایج مطالعات مکرر متخصصان پوست و دانشمندان در این زمینه مؤید این است که استفاده مدام از ضدآفتاب، از شما در برابر سرطان پوست محافظت می‌کند. توصیه‌های سازمان غذا و دارو نیز بر مصرف این نوع مواد تأکید دارد.
ضدآفتاب نقش قابل‌توجهی در حفاظت پوست شما در برابر خورشید دارد. وقتی از یک ضدآفتاب طیف-گسترده با SPF 30 یا بالاتر استفاده می‌کنید:
- احتمال ابتلا به سرطان پوست را کاهش می‌دهید
- از آفتاب‌سوختگی جلوگیری می‌کنید
- علائم پیری پوست را از بین می‌برید.
یافته‌های سازمان‌های ملی و بین المللی سلامت غذا و دارو در این زمینه چیست؟
تحقیقات به‌عمل آمده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا بر روی انواع ضدآفتاب، آنها را از نظر مواد تشکیل‌دهنده به دو دسته تقسیم‌بندی کرده‌است:
- ضدآفتاب‌های حاوی دو ماده تیتانیوم‌دی‌اکسید یا Titanium dioxide و زینک اکسید (اکسید روی) یا Zinc oxide هستند در رده مفید و ایمن جای می‌گیرند.
- ضدآفتاب‌های حاوی اسید پارآمینوبنزوئیک PABA، و سالیسات ترولامین Trolamine salicylate در رده مفید و ایمن دسته‌بندی نمی‌شوند.
البته مواد اشاره شده در دسته دوم از اکثر ضدآفتاب‌های فعلی موجود در بازار حذف شده‌اند.
آیا مواد دیگر مورد استفاده در ضدآفتاب‌ها مضر هستند؟
در حال حاضر سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد این 12 ماده اطلاعات کافی برای رده‌بندی و رد یا تأیید قطعی آنها ندارد:
مواد پرمصرف در ضدآفتاب‌ها: انسولیزول (Ensulizole)، اکتیسالات (Octisalate)، هوموسالات (Homosalate)، اكتوكریلن (Octocrylene)، اکتینوکسات (Octinoxate)، اکسی‌بنزون (Oxybenzone)، آووبنزن (Avobenzone).
موادی که کمتر در ضدآفتاب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند: سینوکسات (Cinoxate)، دیوکسی‌بنزون (Dioxybenzone)، مرادیمات (Meradimate)، پادیمات‌او (Padimate O)، سالیسوبنزون (Sulisobenzone).
آیا می‌توانم از ضدآفتاب‌های حاوی 12 ماده بالا استفاده کنم؟
اگرچه در مورد آثار ناشی از این 12 ماده اطلاعات کافی برای اظهار نظر قطعی درباره آنها وجود ندارد، اما این بدان معنی نیست که این نوع ضدآفتاب‌ها مضر هستند. بر همین اساس، سازمان‌های غذا و دارو توصیه‌ای برای عدم‌استفاده از این نوع ضدآفتاب‌ها منتشر نکرده‌اند.
چه موقعی باید با پزشک تماس گرفت؟
اگر در مورد انتخاب ضدآفتاب مناسب نیازمند راهنمایی هستید و یا بیماری و شرایط خاصی دارید که باید در این زمینه مد نظر قرار گرفته شود، توصیه می‌کنیم به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در ارومیه کلینیک پوست و موی دکتر رشیدی را پیشنهاد می‌کنیم. روش‌های درمانی در این کلینیک زیر نظر یکی از باتجربه‌ترین متخصصان پوست و مو در استان با سوابق علمی متعدد و سابقه پزشکی درخشان در امور درمانی و زیبایی، در یکی از مجهزترین مراکز درمانی استان آذربایجان‌غربی در زمینه دستگاه‌های لیزر، پوست، کاشت مو انجام می‌گیرد. برای رزرو وقت و معاینه می‌توانید با پذیرش کلینیک تماس بگیرید.