با افزایش سن، اسکارهای ناشی از آکنه روی پوست صورت آشکارتر می‌شوند زیرا پوست تدریجاً کلاژن از دست می‌دهد.
اگر اسکارهای آکنه روی صورت باعث ناراحتی شما می‌شوند، روش‌های درمانی متعددی برای رفع آنها وجود دارد: استفاده از لیزر، جراحی‌های جزئی، لایه‌برداری شیمیایی، فیلرها و غیره. موفقیت در رفع این عوارض، نیازمند انتخاب روش صحیح با توجه به عمق و نوع اسکارهای شماست.
پیش از شروع به درمان اسکار آکنه، ضروری است ابتدا آکنه‌های موجود روی صورت رفع شوند. پیدا شدن دوباره آکنه، می‌تواند باعث بروز اسکارهای جدید شود. همچنین بروز آکنه به معنی وجود التهاب در پوست است. التهاب موجب کاسته شدن از میزان تأثیرگذاری روش‌های درمانی اسکار آکنه می‌شود.
برای درمان مؤثر و ایمن اسکارهای آکنه یا جوشگاه‌ها، پزشک متخصص پوست نیازمند بررسی دقیق آنهاست.
در بخش اول این نوشته به راهکارهای درمانی برای اسکارهای فرورفته پرداختیم. در این قسمت به تشریح روش‌های رفع اسکارهای برجسته (هایپرتروفیک) ناشی از آکنه خواهیم پرداخت.
اسکار برجسته (هایپرتروفیک) چیست؟
این نوع اسکارهای ناشی از آکنه معمولا اسکارهای ضخیم، عریض و برآمده‌ای هستند که در محل زخم روی پوست شکل می‌گیرند و نوعی واکنش غیرطبیعی بدن به یک جراحت یا تروما محسوب می‌شوند. در بدن برخی افراد، سلول‌های معروف به فیبروبلاست (Fibroblasts) در طی دوران التیام زخم، بیش از اندازه کلاژن تولید می‌کنند؛ مسئله‌ای که مرتبط با نوع پوست و تمایل طبیعی بدن آنها در التیام زخم‌هاست. اما بیشترِ این نوع زخم‌ها در مواردی اتفاق می‌افتد که زخم، عفونی یا ملتهب شده باشد و بیش از اندازه در معرض تنش و حرکت باشد (مانند زخم‌های روی مفاصل بدن) و یا بدون بخیه زدن التیام یافته باشد. اگرچه این زخم‌ها سلامتی فرد را تهدید نمی‌کنند ولی ظاهر ناخوشایندی دارند و اکثر افراد به دنبال راه‌هایی برای رفع آنها هستند. همچنین برخی از این زخم‌ها ممکن است دردناک شوند و یا حس خارش ایجاد کنند.
رفع اسکارهای برجسته: کاستن از درد و برطرف کردن اسکارها
علاوه بر روش‌های درمانی که در مطلب قبلی در مورد اسکارهای فرورفته مطرح شد، روش‌های درمانی دیگری برای اسکارهای برجسته نیز وجود دارد که به اختصار در مورد آنها توضیح خواهیم داد.
- تزریق
در برخی موارد –مخصوصاً اسکارهای دردناک و برآمده- پزشک متخصص پوست دارو را مستقیماً به داخل اسکار تزریق می‌کند که موجب صاف شدن و نرم شدن اسکارهای برجسته و ضخیم می‌شود.
برای کسب نتایج مطلوب، معمولا لازم است این کار در چند جلسه با فواصل چند هفته‌ای تکرار شود. فواصل و دفعات تکرار تزریق بستگی به اسکار و شرایط فرد دارد.
در بسیاری از موارد، از داروهای کورتیکو استروئیدی استفاده می‌شود. داروهای دیگری نیز برای این منظور وجود دارد که بسته به نظر دکتر ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با داروهای دیگر تزریق شود.
اگر این روش درمانی پس از چهار جلسه در رفع شدن اسکار مؤثر نباشد، گزینه بعدی می‌تواند جراحی اسکار باشد.
- جراحی اسکار آکنه
در مواردی که تزریق به تنهایی نتواند چندان مؤثر باشد متخصصان پوست از جراحی برای کاستن از اندازه اسکارهای برجسته استفاده می‌کنند. این جراحی می‌تواند در کلینیک نیز انجام شود. برای کسب نتایج بهتر، معمولا راهکارهای درمانی دیگر نیز پس از جراحی تجویز می‌شود.
معمولا پس از جراحی از روش تزریق در اسکار (در اکثر موارد ماهانه یک بار) استفاده می‌شود، که در ترکیب با جراحی، یکی از موفق‌ترین روش‌های برطرف کردن اسکار آکنه محسوب می‌شود.
گزینه دیگر، انجام رادیوتراپی پس از جراحی است. تحقیقات نشان می‌دهد این کار باعث جلوگیری از بازگشت اسکارهای برجسته بعد از جراحی می‌شود. از آنجا که رادیوتراپی ممکن است در سال‌های یا دهه‌های بعد برای بیمار ایجاد مشکل کند، برخی پزشکان این روش درمانی را پیشنهاد نمی‌کنند.
- لیزر درمانی
لیزر و دیگر روش‌های تاباندن اشعه نیز از جمله روش‌های درمانی مفید و ایمن برای رفع اسکارهای برجسته به‌شمار می‌روند. استفاده از روش PDL (Pulsed Dye Laser) می‌تواند به برطرف شدن حس درد و خارش، رنگ و برجستگی اسکارها کمک کند. در افراد با پوست روشن‌تر، ممکن است از روش IPL (Intense Pulsed Light) استفاده شود.
- Cryosurgery (جراحی سرمایشی)
اساس این روش، یخ زدن بافت اسکار است که در اثر آن بافت می‌میرد و نهایتاً می‌افتد. پزشک متخصص ممکن است برای بهبود نتایج، تکرار این جراحی و سپس تزریق به اسکار را نیز تجویز کند. معمولا این ترکیب نتایج بهتری به همراه دارد. اما باید در نظر داشت این روش جراحی ممکن است نقاط روشن دائمی در نقاط جراحی‌شده روی پوست ایجاد کند. بنابراین این روش برای افراد با پوست تیره توصیه نمی‌شود.
- کرم‌ها، ژل و پانسمان‌های سیلیکون مخصوص اسکار
این داروها که اکثراً با تجویز پزشک قابل تهیه کردن هستند، می‌توانند به عنوان روش خانگی برطرف کردن اسکار مورد استفاده قرار گیرند. مصرف این مواد می‌تواند به کاهش درد و خارش اسکار و همچنین تا حدودی به کوچک شدن، صاف شدن و محو شدن اسکار کمک کند.
استفاده از باندها و پانسمان‌های سیلیکون مخصوصاً می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد. اگرچه دلیل اثرگذاری این روش مشخص نیست، اما یکی از نظریه‌ها این است که اثر آن احتمالا به دلیل هیدراته کردن اسکار باشد. این کار باعث کاستن از درد و خارش اسکار و انعطاف‌پذیری پوست می‌شود.
اثرگذاری این روش نیازمند استفاده مداوم از این مواد است، که برای اسکارهای روی صورت ممکن است دشوار باشد. بسیاری از بیماران این روش را به دلیل خطر کمتر عوارض جانبی به روش‌های دیگر ترجیح می‌دهند. با این وجود، استفاده طولانی‌مدت از این مواد در برخی افراد منجر به پیدایش نقاط ملتهب روی پوست می‌شود.
از روش‌های درمانی رفع اسکار چه انتظاراتی می‌توان داشت؟
بیشتر روش‌های درمانی مطرح شده در این مطلب باعث کاسته شدن از اندازه و نمایانی اسکارهای آکنه می‌شوند. با گذشت زمان، بسیاری از اسکارها محو می‌شوند و روی پوست چندان قابل تشخیص نخواهند بود.
کیفیت نتایج درمان، بستگی مستقیم به مهارت و تخصص فرد انجام‌دهنده دارد. پزشکان متخصص پوست و جراحان پوست این جراحی را بارها انجام داده و در نتیجه تجربه و مهارت کافی برای انجام آن دارند.