ضخیم‌شدن و تغییر رنگ یافتگی ناخن‌های پا در بسیاری از افراد دیده می‌شود. در نیمی از موارد این عارضه به دلیل وجود عفونت‌های قارچی در بستر ناخن، ماتریس ناخن و یا بدنه ناخن اتفاق می‌افتد. قارچِ به‌وجود آورنده اکثر این نوع عفونت‌ها «Trichophyton rubrum» نام دارد. در اصطلاح پزشکی این نوع عفونت Onychomycosis (اونیکومایکوزیس) یا Tinea Unguium نامیده می‌شود.
بر اساس این که کدام بخش از ناخن درگیر این عارضه شده است، عفونت Onychomycosis به چهار دسته تقسیم می‌شود که شایع‌ترین آنها انتهای ناخن را درگیر می‌کند و در آن قارچ، به قسمت بین صفحه ناخن و نوک انگشت یا «هیپونیشیوم» حمله‌ور می‌شود.
برخی شرایط و فعالیت‌ها باعث پیدایش یا تشدید عفونت‌های قارچی در ناخن‌های پا می‌شوند؛ از جمله معمول‌ترین آنها:
- پوشیدن کفشهای تنگ باعث به‌هم‌فشردگی انگشتان، و ایجاد محیط گرم و مرطوب در پا می‌شود که محیطی مناسب برای رشد قارچ است
- حرکات ورزشی باعث وارد شدن مکرر ترومای خفیف به هیپونیشیوم می‌شود که در نتیجه آن قارچ امکان حمله به ناخن را می‌یابد
- دوش گرفتن در فضای مشترک (برای مثال در رختکن ورزشگاه‌ها و استخرها) پا را در معرض قارچ‌ها قرار می‌دهد
- بیماری‌های سیستم ایمنی از قبیل ایدز و دیابت، زمینه شروع عفونت قارچی را تسهیل می‌کنند
تشخیص عفونت قارچی اونیکومایکوزیس
عفونت قارچی تنها دلیل به وجود آمدن ناخن‌های ضخیم و تغییر رنگ یافته نیست. بیماری‌هایی از قبیل پسوریازیس، اگزما و لیکن پلان (Lichen Planus) نیز می‌توانند عامل پیدایش این مسئله باشند. تشخیص صحیح عفونت‌های قارچی اهمیت بالایی دارد زیرا روش درمان آن بلند‌مدت و هزینه‌بر است.
تشخیص عفونت‌های قارچی با نمونه‌برداری از بقایای زیر ناخن انجام می‌شود. بیشترین میزان قارچ‌ها در زیر ناخن و در نزدیک‌ترین قسمت به پوست هستند. به این دلیل پیش از نمونه‌برداری می‌بایست ناخن‌ها کوتاه شوند.
برای تشخیص عفونت‌های احتمالی از دو روش استفاده می‌شود:
- تست KOH
- تست Fungal Culture
مزیت روش KOH سرعت انجام آن است، در حالی که آزمایش Fungal Culture ممکن است سه تا چهار هفته طول بکشد اما در عین حال این روش قادر به تشخیص دقیق نوع قارچ (در صورت وجود) است.
پیشگیری و درمان عفونت‌های قارچی
گام نخست در درمان این نوع عفونت ها، از بین بردن زمینه ایجاد آن است:
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا بیماری‌های ضعیف‌کننده سیستم ایمنی
- خودداری از پوشیدن کفشهای تنگ و بسته، به‌خصوص از جنس پلاستیک
- رعایت بهداشت پا، شامل شستشوی پا و خشک کردن کامل آن بعد از شستن
- استفاده از دستکش، چنانچه به دلیل موقعیت شغلی دائماً در معرض رطوبت یا در تماس با خمیر و غیره هستید (برای ناخن دست)
در صورت عدم رفع مشکل با رعایت موارد فوق، برای درمان این نوع عفونت باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. توجه داشته باشید درمان برخی از قارچ‌های ناخن نیاز به درمان طولانی‌مدت حتی به مدت چند ماه دارد.
مراجعه به پزشک
چنانچه روش‌های توضیح داده‌شده در این مطلب موجب بهبود عفونت های ناخن شما نشد، توصیه می‌کنیم برای معاینه و تجویز روش‌های درمانی مؤثر، به پزشک متخصص مراجعه کنید. در ارومیه، کلینیک تخصصی پوست و مو دکتر رشیدی در این زمینه پذیرای شماست.