استفاده از ضدآفتاب یکی از ضروری‌ترین اقدامات برای مقابله با آثار مضر تابش نور آفتاب به پوست است؛ پدیده‌ای که سلامتی ما را تهدید می‌کند و متأسفانه توجه کافی به آن نمی‌شود.
این مطلب برای پاسخگویی به نگرانی‌ها و سؤالاتی که در مورد نحوه استفاده از ضدآفتاب وجود دارد تدوین شده‌است. برای حفظ سلامتی و شادابی پوست و پیشگیری از ملانوما و دیگر انواع سرطان پوست، توصیه می‌کنیم آن را مطالعه کنید.
همه به ضدآفتاب نیاز دارند. استفاده از این نوع مواد، با حفاظت از پوست در برابر اشعه ماوراءبنفش مضر موجود در نور خورشید، از بروز سرطان پوست جلوگیری می‌کند. سرطان پوست ممکن است برای هر کسی در هر سن و با هر نژاد و جنسیتی اتفاق بیافتد. درباره سرطان پوست نکات مهمی وجود دارد که متأسفانه بسیاری از آن غفلت می‌کنند.
بر اساس آخرین یافته‌های پزشکی پوست، توصیه ما استفاده از انواع ضدآفتاب است که این خواص را ارائه دهند:
- حفاظت طیف‌گسترده (Broad-spectrum) که از پوست در برابر اشعه‌های UVA و UVB محافظت کند
- SPF با درجه 30 یا بالاتر
- مقاوم در برابر آب
یک ضدآفتاب با مشخصات فوق به جلوگیری از آفتاب‌سوختگی، پیری زودرس پوست، و سرطان پوست کمک می‌کند. لازم به ذکر است علاوه بر استفاده از ضدآفتاب، نکات دیگری را نیز برای مقابله با سرطان پوست باید رعایت کنیم.
درباره پیشگیری از سرطان پوست بیشتر بخوانیددر همه روزهایی که بیرون از خانه هستید. نور خورشید در تمام طول سال حاوی اشعه‌های خطرناک UV است. حتی در روزهای ابری، 80% اشعه مضر UV می‌تواند به پوست شما نفوذ کند.
حضور در محیط برفی، ماسه‌ای، و آب ضرورت استفاده از ضدآفتاب را بیشتر می‌کند زیرا این عناصر باعث بازتابیدن نور خورشید می‌شوند.
- بیشتر مردم یک چهارم تا نیمی از مقدار لازم از ضدآفتاب استفاده می‌کنند.
- به تمام بخش‌هایی از پوست که در معرض نور خورشید هستند باید کرم بمالید. معمولا مقدار توصیه‌شده برای بزرگسالان به اندازه کف دست است برای آن که تمام بدن را بپوشاند.
- فراموش نکنید که به نوک پاها، گوشها و بالای سرتان هم ضدآفتاب بزنید.
- ضدآفتاب را 15 دقیقه قبل از بیرون رفتن و به پوست خشک بزنید.
- فراموش نکنید سرطان پوست بر روی لب‌ها نیز می‌تواند شکل بگیرد. برای مراقبت از لب‌ها از بالم لب یا مرطوب‌کننده لب، و یا رژ لب ضدآفتاب با SPF درجه 30 یا بالاتر به لب‌ها بمالید.
- وقتی به طور مداوم بیرون هستید، هر دو ساعت یک بار، و یا بعد از شنا و یا تعریق، مجدداً ضدآفتاب بزنید.
نور خورشید دو نوع اشعه مضر برای پوست دارد که قرار گرفتن مداوم در برابر هر دوی آنها می‌تواند منجر به سرطان شود. علاوه بر احتمال ابتلا به سرطان، این دو اشعه مضرات دیگری نیز دارند:
- اشعه UVA می‌تواند باعث پیری زودرس، و پیدایش زودهنگام چروک‌ها و لکه‌های پیری شود. این اشعه از شیشه پنجره عبور می‌کند.
- اشعه UVB عامل اصلی آفتاب‌سوختگی است که از شیشه عبور نمی‌کند.
توجه داشته باشید که هیچ نوع برنزه‌کردن مورد تأیید جامعه پزشکی نیست و باید از هر نوع آن اجتناب کرد.
بهترین نوع ضدآفتاب، نوعی است که بتوانید مرتباً استفاده کنید. بهتر است نوع انتخابی‌تان طیف‌گسترده باشد، SPF آن 30 یا بالاتر باشد، و مقاوم در برابر آب باشد. انواع مختلفی از ضدآفتاب به شکل لوسیون، ژل، کرم، اسپری، پماد و ... وجود دارد. نوع انتخابی هر شخص به سلیقه شخصی بستگی دارد و این که برای چه ناحیه‌ای از بدن استفاده می‌شود:
- کرم‌ها برای پوست خشک و صورت مناسب‌تر هستند.
- ژل‌ها برای نواحی دارای مو مثل پوست کف سر مناسب هستند.
- اسپری‌ها را معمولا والدین برای فرزندان‌شان ترجیح می‌دهند زیرا استفاده از آنها بر روی کودکان راحت‌تر است. مراقب باشید این نوع ضدآفتاب استنشاق نشود، و یا در کنار شعله و سیگار پاشیده نشود.
- انواع مخصوصی از ضدآفتاب برای استفاده‌های خاص وجود دارد، از جمله برای پوست‌های حساس و نوزادان.
علاوه بر انواع فوق، ضدآفتاب‌هایی در ترکیب با مرطوب‌کننده‌ها و لوازم آرایشی نیز وجود دارد. اگرچه برای برخی، این ضدآفتاب‌ها راحت‌تر هستند، اما برای مراقبت از پوست باید در طی روز دوباره یا چند باره استفاده شوند. از این رو توصیه می‌کنیم این محصولات را جداگانه تهیه کنید تا از هر یک در زمان نیاز استفاده کنید.
ضدآفتاب‌های شیمیایی مانند اسفنج عمل می‌کنند و اشعه آفتاب را به خود جذب می‌کنند. در ساختار آنها یکی از این مواد به کار رفته است: اوکسی‌بِنزون، آووبِنزون، اوکتی‌سالات، اوکتوکریلِن، هوموسالات، و اکتینوکسات. این مواد قابلیت جذب در پوست را دارند بدون آن که رد سفیدی از آنها بر روی پوست بماند.
ضدآفتاب‌های فیزیکی مانند سپری در برابر نور آفتاب عمل می‌کنند، و با نشستن بر روی پوست، اشعه آفتاب را باز می‌تابانند. مواد مؤثر بکار رفته در این نوع ضدآفتاب‌ها زینک اکسید و دی‌اکسید تیتانیوم است. اگر پوست حساسی دارید، از این نوع استفاده کنید.
توصیه متخصصان، استفاده از ضدآفتاب با درجه 30 یا بالاتر است، که می‌تواند تا 97% اشعه مضر UVB را دفع کند. درجات بالاتر می‌توانند درصد کمی بالاتر از 97% را دفع کنند. هیچ ضدآفتابی نمی‌تواند 100% اشعه‌های UVB را بگیرد.
مهم است بدانیم ضدآفتاب با درجه بالاتر به همان اندازه از نظر زمانی تأثیرگذاری دارد. برخی به اشتباه گمان می‌کنند با ضدآفتاب درجه بالاتر می‌توانند مدت بیشتری در فضای بیرون باشند بدون آن که دوباره ضدآفتاب بزنند.
توصیه می‌شود نوزادان کمتر از 6 ماه در معرض تابش آفتاب قرار نگیرند. بهترین راه حفاظت از کودکان، نگه داشتن آنها در سایه تا حد ممکن است همراه با پوشاندن لباس‌های آستین‌بلند، شلوار، عینک دودی و کلاه با لبه بلند. اطمینان حاصل کنید دمای بدنشان بالا نرود و به اندازه کافی مایعات بنوشند. اگر نوزادتان بی‌تابی می‌کند، یا پوستش قرمز شده، و یا بیش از حد معمول گریه می‌کند، بهتر است او را به داخل خانه ببرید.
استفاده از ضدآفتاب برای نوزادان کمتر از 6 ماه توصیه نمی‌شود.
طبق توصیه‌های نوشته‌شده روی بسته‌بندی ضدآفتاب، برای کودکان و نوزادان بالای 6 ماه می‌توان از انواع ضدآفتاب طیف‌گسترده، مقاوم در برابر آب و با SPF درجه 30 یا بالاتر استفاده کرد. انواع دارای ماده مؤثر زینک اکسید و دی‌اکسید تیتانیوم و یا انواعی که مخصوص نوزادان ساخته شده، پوست حساس نوزادان و کودکان را کمتر تحریک می‌کند.
استفاده از ضدآفتاب یکی از راه‌های مقابله با عوارض پوستی است و محصولات دارای علامت استاندارد که در این زمینه عرضه می‌شود، مورد ارزیابی و تأیید سازمان‌های دارو و غذا در سراسر دنیا قرار گرفته‌اند.
تحقیقات دانشگاهی، ضرورت استفاده از این خانواده از محصولات را برای به حداقل رساندن آسیب‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت نور خورشید به پوست مورد تأیید قرار می‌دهد. ادعاهای مبنی بر سمی بودن ضدآفتاب یا مضر بودن آنها تاکنون به اثبات نرسیده‌است.
محصولات ضدآفتاب پیش از عرضه به بازار مصرف، از دو نظر مورد بازرسی قرار می‌گیرند:
- مواد تشکیل‌دهنده آنها تا چه حد جذب پوست می‌شوند،
- و جذب شدن آنها چه تأثیراتی روی پوست و بدن انسان دارد.
اگر بنا به شرایط، دائماً در فضای بیرونی هستید، تمام شدن یک محصول ضدآفتاب معمولا زمان زیادی نمی‌برد. اگر ضدآفتابی دارید که مدتی است استفاده نکرده‌اید، این موارد را مد نظر داشته باشید:
- بر طبق استاندارد، ضدآفتاب باید خاصیت خود را تا سه سال حفظ کند.
- برخی ضدآفتاب‌ها دارای تاریخ انقضا هستند و بر اساس آن می‌توان تصمیم به استفاده مجدد از آنها گرفت.
- اگر ضدآفتابی گرفته‌اید که تاریخ انقضا ندارد، تاریخ خرید آن را روی بطری‌اش یادداشت کنید تا بعداً فراموش نکنید.
برخی علائم ظاهری می‌تواند به تشخیص سلامت ضدآفتاب کمک کند. تغییر رنگ یا بافت کرم نشاندهنده این است که باید ضدآفتاب جدید تهیه کنید.
- اگر نگران این هستید که به اندازه کافی ویتامین D دریافت نمی‌کنید، باید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
- ویتامین D را می‌توان از طریق مواد غذایی و یا مکمل‌های غذایی جذب کرد. این روش باعث دریافت ویتامین D مورد نیاز بدن می‌شود بدون آن که ریسک ابتلا به سرطان افزایش یابد.
بسته به نوع و سازنده ضدآفتاب، اطلاعات متفاوتی ممکن است روی بسته‌بندی آن درج شده باشد. این اصطلاحات را ممکن است روی نوعی که خرید می‌کنید ببینید:
- طیف‌گسترده: نشاندهنده این است که این ضدآفتاب از پوست در برابر UVA و UVB محافظت می‌کند، یعنی جلوی سرطان و آفتاب‌سوختگی را می‌گیرد.
- درجه SPF آن 30 یا بالاتر است: باید توجه داشت حداقل SPF توصیه‌شده، 15 است، و درجه 30 یا بالاتر آن پیشنهاد می‌شود.
- دارای اخطار Skin Cancer/Skin Aging Alert است: یعنی این ضدآفتاب در برابر سرطان پوست، یا آفتاب‌سوختگی از شما محافظت نمی‌کند.
- مقاوم در برابر آب یا Water Resistant است: یعنی تا 40 دقیقه می‌تواند در داخل آب (و در معرض عرق کردن بدن) مؤثر باشد. انواع Very Water Resistant تا 80 دقیقه در آب مؤثر هستند.
- بر طبق استاندارد انجمن غذا و داروی آمریکا، نوشتن عبارات «ضدآب»، Waterproof یا Sweat proof بر روی ضدآفتاب ممنوع است زیرا این عبارات گمراه‌کننده هستند.
- حتی اگر ضدآفتابی که استفاده کرده‌اید مقاوم در برابر آب است، باید پس از درآمدن از آب و یا تمام شدن تعریق بدن، مجدداً از آن به بدن خود بزنید.
بررسی‌ها و آزمایش‌های انجام‌گرفته بر روی نوع اسپری ضدآفتاب بیشتر بر این متمرکز است که در استفاده از این نوع، نمی‌توان فهمید تا چه حد از آن روی پوست استفاده شده و آیا میزان استفاده‌شده برای حفاظت از پوست کافی است یا خیر. در صورت استفاده از این نوع ضدآفتاب، مطمئن شوید به اندازه کافی از آن پاشیده‌اید و با دست آن را به بخش اسپری‌شده پوست بمالید.
برای جلوگیری از استنشاق اسپری، آن را در اطراف دهان و صورت نپاشید. می‌توانید اسپری را به دست خود بزنید و سپس به صورت بمالید. وقتی در فضای آزاد از اسپری برای کودکان استفاده می‌کنید، جهت وزش باد را در نظر بگیرید تا به صورت‌شان نخورد.
چه موقعی باید با پزشک تماس گرفت؟
اگر در مورد انتخاب ضدآفتاب مناسب نیازمند راهنمایی هستید و یا بیماری و شرایط خاصی دارید که باید در این زمینه مد نظر قرار گرفته شود، توصیه می‌کنیم به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در ارومیه کلینیک پوست و موی دکتر رشیدی را پیشنهاد می‌کنیم. روش‌های درمانی در این کلینیک زیر نظر یکی از باتجربه‌ترین متخصصان پوست و مو در استان با سوابق علمی متعدد و سابقه پزشکی درخشان در امور درمانی و زیبایی، در یکی از مجهزترین مراکز درمانی استان آذربایجان‌غربی در زمینه دستگاه‌های لیزر، پوست، کاشت مو انجام می‌گیرد. برای رزرو وقت و معاینه می‌توانید با پذیرش کلینیک تماس بگیرید.